Ichan Kala

Na dertien jaar keren we terug naar Khiva. Dit keer logeren we in Hotel Asia, waar we destijds een paar uur in de sobere lobby hebben gewacht op een beambte van de bank, om mijn pasje uit de enige geldautomaat van de stad te redden. De geldautomaat is inmiddels vervangen door een Coca Cola automaat en de lobby is omgetoverd tot een bazaar vol tapijten, schilderijen en papakhas, de bekende bontmutsen van schapenvacht die worden gedragen van Turkije tot Kirgizië.

Khiva lijkt nog steeds het decor van een Sprookje van 1001 nacht. Via één van de vier poorten passeer je de tien meter hoge en bijna even dikke stadsmuur, en dan sta je tussen een paarhonderd lage huizen van leem, in een doolhof van straatjes en pleinen. Dit is Ichan Kala, de oude vesting van Khiva.

We zien een bejaard echtpaar, waarvan de vrouw steeds in de Franse taal tegen de Oezbeken begint te praten. Ze lijkt oprecht verbaasd als mensen haar niet begrijpen, en begint dan langzamer en harder Frans te praten.

In Khiva vinden we onze weg dankzij de zeven minaretten, waarvan de hoogste meer dan vijftig meter in de hemel reikt - hij moest voorbij de hoogste minaret van Buchara - en de diktste een doorsnede heeft van vijftien meter. De minaretten van geel baksteen zijn gedecoreerd met mozaïeken in de kleuren wit, blauw en turkoois. Dezelfde kleuren zijn gebruikt voor de gewelfde portalen van tientallen Koranscholen, en ook de koepel van het grootste mausoleum is glanzend blauw.

De oude stad is relatief druk, vooral vanwege het Oshpazlar Festivali, het Internationale Festival van de Etnische Sport, waaraan meer dan zestig landen deelnemen. Het festival biedt niet alleen een arena voor diverse exotische takken van sport, maar ook voor de verkiezing van Meloen van het Jaar en een wedstrijdje plov koken.

Een klein plein ligt vol judomatten, waarop forse mannen met ontbloot bovenlijf de edele sport van het riemworstelen beoefenen. Op een groot plein verderop zien we kinderen schijngevechten uitvoeren, gekleed in kostuums die doen denken aan Dzenghis Khan. Geen idee hoe het heet, maar dit is mijn favoriete etno-sport.

Als 's avonds de professionals zijn vertrokken, worden de matten overgenomen door de kinderen van Khiva. Vanaf het balkon van restaurant Terrassa genieten we van een chaotisch tafereel. Kinderen van drie tot dertien hollen door elkaar, rollen over elkaar, doen radslagen en maaien in de rondte met grote bokshandschoenen. Een stoer meisje in een jurkje deelt rake klappen uit. Dit is leuker dan riemworstelen!

Als ons eten wordt geserveerd, klinkt in de verte een paar keer het Russische volkslied, waarschijnlijk omdat ze een medaille hebben gewonnen. Misschien is martelen ook een etnosport.

Het festival wordt vandaag afgesloten met de isha, de laatste oproep tot gebed, uitgesproken als de nacht begint. Door het slecht verlichte doolhof lopen we terug naar de zuidelijke poort van Khiva, waar net een oude man in een rolstoel passeert, voortgeduwd door een jonge vrouw. Halverwege de poort geeft hij zwak glimlachend de poortwachter een hand. Hij is blij om Ichan Kala weer te zien.