Naar de hel

Turkmenistan wordt wel het Noord-Korea van Centraal-Azië genoemd. Eén van de overeenkomsten tussen beide landen is dat alle middelen worden gestoken in de glorie van de hoofdstad, terwijl de rest van het land op instorten staat. Ashgabat wordt doorkruist door vrijwel lege twaalfbaans snelwegen, maar direct buiten de stad is de staat van het asfalt abominabel, wat steeds erger wordt naarmate we ons verder verwijderen van het centrum van de macht.

Chauffeur Mohammed slalomt met zijn Toyota Hilux over de vier banen brede weg om de gaten en tegenliggers te vermijden. Op veel plekken is de weg zó slecht, dat hij de voorkeur geeft aan het zand ernaast. Zo stuiteren we door de Karakum Woestijn, waar 's werelds meest geharde flora groeit tussen stenen en stuifzand. We zien ook een vos, een paar woestijnratjes en hazen. Tegen het einde van de middag werpen tientallen kamelen lange schaduwen over het zand, terwijl de heuvels steeds meer kleur krijgen, van lila tot lichtgroen.

We verlaten de slechte weg en volgen zeven kilometer bandensporen door het zand. Dan rijden we een flinke duin op en zien de bestemming van vandaag. Na bijna driehonderd kilometer over helse wegen zijn we bij de Poort naar de Hel, de Derweze gaskrater, ontstaan in mijn geboortejaar doordat de koepel van een ondergrondse grot instortte tijdens een proefboring. Uiteraard kwamen de Russen op het lumineuze idee om ontsnappend gas af te fakkelen, dat zou hooguit een paar dagen branden. Er zijn plannen om het twintig meter diepe gat te dichten, maar dat schijnt nog niet zo makkelijk te zijn.

Drie jaar later dan gedacht overnachten we alsnog bij de krater, niet met onze Landcruiser Max maar in een joert-kamp op een paarhonderd meter van de krater. Tijdens de magere corona-jaren heeft het team van Owadan, onze reisorganisatie in het land, dit kamp uit de grond gestampt. Terwijl de zon ondergaat, eten we meloen, het lokale rijstgerecht plov en kip van de barbecue.

Na het eten wandelen we in het donker naar de krater. Boven ons zien we de Melkweg en duizenden andere sterren; vóór ons het spookachtige schijnsel van de vlammen. We staren een tijdje in de mega-openhaard, terwijl de hete lucht in ons gezicht blaast.

Terug in het kamp gaan we onze tanden poetsen bij een eenvoudig toiletgebouw. Een Brit vraagt aan Yvonne waar het sanitair voor de heren is. Yvonne legt uit dat er geen apart hok voor de heren is, waarna de Brit een deur opent. "Are there no showers?" vraagt hij. "Nope". "Oh, I guess I was overly optimistic then. Goodnight!"