Verdeeld land

15 april 1912 om kwart voor twee 's nachts stuurt kapitein Edward Smith zijn laatste bericht naar de RMS Carpathia: "Come as quickly as possible old man: the engine-room is filling up to the boilers." Nog geen half uur later staat de achterboeg recht omhoog en glijdt het schip geruisloos het ijskoude water in. De Titanic duikt naar 4 kilometer diepte, met meer dan veertienhonderd mensen aan boord. Het is te laat.

Ondertussen laveert Kapitein Arthur Rostron ruim honderd kilometer met volle kracht vooruit tussen de ijsbergen, terwijl de keukenbrigade alvast een stevige soep maakt voor de drenkelingen. Na een paar uur bereiken ze de plek des onheils, waar achttien reddingsboten ronddobberen, de meeste maar voor de helft gevuld. De Carpathia pikt ruim zevenhonderd overlevenden op en wendt de steven naar New York.

Het schitterende Titanic Museum in Belfast staat bovenaan de helling waar het onzinkbare schip is gebouwd en te water gelaten. We zien op een scherm hoe arbeiders de klinknagels bevestigen: eentje geeft een witgloeiende pin aan, een ander steekt hem door een gat en houdt hem tegen met een zware hamer, terwijl twee anderen de pin om en om platslaan met kleinere hamers. Dat moet snel gebeuren, voordat het metaal te veel afkoelt. En dat zo'n drie miljoen keer. Het gehamer was tot in de stad te horen, dus de arbeiders werden stokdoof. In de stad zien we een T-shirt met de tekst "Titanic - built by Irishmen, sunk by an Englishman". Tja, de relatie met Engeland...

"This is still a divided country," verzucht een gids op de Hop-On Hop-Off bus. De verdeeldheid is al meer dan vier eeuwen geleden ontstaan, toen de Britten de Ulster Plantation, grofweg het huidige Noord-Ierland, koloniseerden met landgenoten. Tegenwoordig wil ongeveer de helft van de Noord-Ieren, de Unionisten, dat het land onderdeel blijft van het Britse Koninkrijk, terwijl de andere helft zich meer verbonden voelt met de Republiek Ierland.

In de arbeiderswijken van beide kampen staan muurschilderingen. Aan de Republikeinse zijde zie je eerbetonen aan omgekomen soldaten van de IRA, maar ook reclame voor andere 'vrijheidsstrijders', zoals van de PKK, Tamil Tijgers en de PLO. Aan de Unionistische kant zie je vooral veel Engelse banieren en stoïcijnse paramilitairen. Als je hun gezicht kunt zien, zijn ze dood. In de jaren zeventig en tachtig vielen duizenden doden en bijna vijftigduizend gewonden in Ierland. Op het hoogtepunt waren er drie bomaanslagen per dag, alleen in Belfast. Het was oorlog.

Sinds het Goede Vrijdag Akkoord van 1998 is het min of meer vrede, voor zover je de afwezigheid van extreem geweld zo kunt noemen. Nog altijd staat er meer dan 25 kilometer aan muren in Noord-Ierland. In Belfast bekijken we de Peace Wall, een 15 meter hoge stalen wand die de inwoners van de Republikeinse Falls buurt en de Unionistische Shankill uit elkaar moet houden. Elke avond rond zeven uur fietst een man langs de muur, om een aantal doorgaande wegen af te sluiten met stalen hekken. Morgenochtend om zeven uur worden ze weer geopend.