Knetter

Rond twee uur 's nachts ruimen we snel de auto op, om ruimte te maken voor een provisorisch bed. Het ongemak nemen we voor lief omdat de hoge boomtoppen boven ons met veel kabaal heen en weer zwaaien. Het stormt.

Een voordeel van slechte nachtrust is dat we vroeg in de morgen onze queeste kunnen vervolgen. Als we arriveren in Arles, is het al boven de dertig graden Celsius, een stuk warmer dan bij Van Goghs aankomst in januari 1888. Hij huurt een kamer in het centrum en net buiten de stadspoort een atelier, het beruchte "gele huis" waar hij schildert, drinkt en ruziet met Paul Gauguin. We lunchen op tachtig meter van Vincents kamer, bij Bistro Mistral, en maken een foto van de plek waar het gele huis ooit stond. Stond inderdaad, want het is helaas in 1944 gebombardeerd.

Onze wandeling door Arles voert langs allerlei plekken die Vincent schildert: het enorme Romeinse amfitheater, dat plek bood aan twintigduizend toeschouwers, de lange afbrokkelende kade langs de Rhône, het bekende gele café met de luifel en het ziekenhuis waar Vincent wordt opgenomen nadat hij zijn linkeroor heeft afgesneden. Hij wil de psychiaters niet vertellen waarom hij dat heeft gedaan.

Vijfentwintig kilometer ten noordoosten van de stad ligt het duizend jaar oude klooster van Saint-Paul-de-Mausole, bij een klein dorpje. Hier wordt de schilder opgenomen na zijn verblijf in het ziekenhuis. Inmiddels hebben dertig buren in Arles een petitie ondertekend tegen zijn terugkomst in de stad.

Het is mei 1889, tien jaar na zijn verblijf in de Borinage, Vincent is nu zesendertig jaar. Hij lijdt aan hallucinaties, angstaanvallen, epilepsie en bipolaire klachten. Tussen de psychoses, waarin hij terpentine drinkt en verf eet, maakt hij maniakaal tekeningen en schilderijen, ongeveer 250 in het jaar dat hij is opgenomen.

Langs de oprijlaan naar de inrichting staat een afbeelding van het schilderij Les Alpilles aux Oliviers, met daarachter het landschap dat op het doek is vereeuwigd. Het is na anderhalve eeuw nog precies hetzelfde; de oude olijfbomen, het gele gras, de paarse rotsen van de Lage Alpen in de verte, zelfs de bomen op de heuvelrug hebben nog dezelfde contouren. Het is alsof Vincent hier elk moment kan opduiken met zijn schildersezel en strohoed.

Van het klooster, dat nog steeds dienst doet als inrichting, is nu één gebouw gewijd aan Van Gogh. Vanuit een kleine kamer met een bed en een kledingkist kijk je door de dikke tralies naar de graanvelden en de heuvels. Ook de tuin is nog steeds prachtig. In de museumwinkel verkopen ze werk van hedendaagse patiënten, want creatieve therapie is nu een standaard onderdeel van de behandeling.

Van Gogh neemt in de zomer van 1888 een diligence naar Saintes-Maries-de-la-Mer, toen een vissersplaatsje op veertig kilometer van Arles. Hij schildert hier een paar mooie bootjes op het strand. Stiekem hopen we op dezelfde rustieke sfeer, maar het dorp is getransformeerd tot een toeristische badplaats. We overnachten op een groot vakantieparadijs. Als we om elf uur willen slapen, worden we wakker gehouden door een show voor de kleine kinderen. Het goede nieuws: alle kleding is gewassen.

Woensdagochtend wandelen we vroeg naar het strand van Clos du Rhône, ongeveer waar de rivier uitkomt in de Middellandse zee. Het is uitgestorven, met uitzondering van één visser op een pier. Na een voorzichtige duik in het ijskoude water gaan we ontbijten en naar het zwembad van de camping.

Rond het middaguur vertrekken we, voor een mooie rit naar het dorp Millau. Op camping Des deux rivières, op de plek waar de rivier de Tarn en de Dourbie samenkomen, staan we op een perfecte plek, aan het water en in de schaduw. We koelen even af in de Tarn, want het is ruim boven de dertig graden. Dan wandelen we naar het centrum, waar we eten in de tuin van restaurant Jeu de Paume. Het restaurant was ooit een hal voor een balspel, dat wordt beschouwd als de voorloper van tennis. Vanaf de brug over de Tarn zien we een paar eendjes die zich lekker laten meevoeren op de stroming.