Nachttrein naar Odessa

29 juni 2018 - Odessa, Oekraïne

Om iets na tien uur, het is net donker, zet de trein zich in beweging voor de lange rit van Lviv naar Odessa. Het lijkt ‘s nachts alsof we heel hard rijden, doordat de trein flink heen en weer zwaait, maar we doen meer dan tien uur over zeshonderd kilometer, met slechts twee korte stops.

Vanaf een uur of zes ‘s ochtends kunnen we het landschap bekijken dat aan ons voorbij trekt. Eerst zien we vooral boerenland en naarmate Odessa nadert verschijnen steeds meer vervallen fabrieksgebouwen, soms prachtige ruïnes van neo-gotische panden uit de negentiende eeuw.

Langs de lange, donkerblauwe trein lopen we een heel eind over het perron naar het kopstation van Odessa. Reizigers met bagage mengen met dragers en chauffeurs die luidkeels hun diensten aanbieden, het is alsof we in een film-scene zijn beland.

We zijn in Odessa!

Na de hectiek van het treinstation valt op hoe rustig de stad is. Er rijdt bijna geen verkeer onder de platanen van de kilometers lange Poesjkin Boulevard. Het is warm en benauwd, vooral met een rugzak achterop. In de Deribasevski, de bekendste straat van de stad vanwege de mooie winkels en gezellige terrasjes, zit Hotel Amsterdam. Hier zullen we één nachtje overnachten.

Na een ontbijt op het terras is het tijd om het centrum verder te verkennen. We lopen naar de beroemde Potjomkintrappen. Ooit eindigde de tra direct in het water van de Zwarte Zee, maar nu zien we beneden een brede weg, een stationsgebouw en een betonnen pier met een monsterlijk hotel. Zonde. Wél leuk: Er ligt een pantserkruizer aangemeerd, net als in de oude film van Eisenstein, die de naam heeft gegeven aan de trappen.

In de verte ligt de Krim, het schiereiland dat zich begin 2014 aansloot bij de Russische federatie. Even daarna riepen opstandelingen ook de twee Republieken Donetsk en Loegansk uit, in het oosten van het land. Het idee was om de Zuidelijke helft van Oekraïne weer Russisch te maken, dus de hele kust inclusief de regio Odessa. Die droom spatte 17 juli 2015 uiteen, tegelijk met de MH17. Een paar maanden later werd in Minsk afgesproken dat de twee opstandige provincies onderdeel zouden blijven van Oekraïne.

We schrijden de bijna tweehonderd treden af, of eigenlijk is het meer sjokken, want het is bloedheet. Er wordt overigens wel geschreden, door frêle freules in felgekleurde Assepoester-jurken. In de zomer vinden namelijk veel bruiloften plaats.

Vanwege de hitte doen we een excursie in een groot uitgevallen golfkarretje voor twaalf passagiers. De jonge gids vertelt vol trots over zijn eveneens jonge stad. Odessa is ongeveer twee eeuwen geleden gesticht als Porta Franca, een vrije stad waar veel vluchtelingen werden opgenomen, vandaar dat het snel is gegroeid en een rijk cultuurleven heeft. Ze hadden al snel een groot gymnasium, een universiteit en een operagebouw. Het was ooit een heel rijke stad, vertelt de gids, maar nu is het gemiddelde maandsalaris slechts 250 euro. “We verdienen nog minder dan een Chinees”. 

We zitten nog even op een terrasje en gaan dan op zoek naar Bernardazzo, een goed restaurant in een oud theater.